Hướng dẫn thủ tục Khai nhận Di sản Thừa kế [2024]

Luật Nam Sơn chúng tôi nhận được rất nhiều đề nghị được hướng dẫn thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Dưới dây là những hướng dẫn chi tiết về thủ tục này theo quy định mới nhất của pháp luật hiện hành.

1. Thủ tục khai nhận di sản thừa kế là gì?

Thủ tục khai nhận di sản thừa kế là thủ tục nhằm xác lập quyền tài sản với di sản do người chết để lại cho người được hưởng thừa kế theo quy định của pháp luật.

Việc khai nhận được trực tiếp thực hiện tại văn phòng công chứng nơi cư trú cuối cùng của người có di sản, có thể là nơi người đã mất có hộ khẩu thường trú hoặc nơi người đã mất đăng ký tạm trú có thời hạn. Trong trường hợp nếu không xác định được nơi cư trú cuối cùng thì nơi khai nhận sẽ được xác định là văn phòng công chứng nơi có toàn bộ hoặc nơi có nhiều di sản thừa kế nhất.

Có hai trường hợp khai nhận di sản thừa kế theo quy định tại Điều 58 Luật Công chứng như sau:

⭕ Trường hợp thừa kế mà chỉ có một người duy nhất được hưởng di sản theo pháp luật;

⭕ Trường hợp thừa kế mà những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật nhưng thỏa thuận không phân chia di sản đó.

Do đó, so với việc những người cùng hàng thừa kế nêu tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 phân chia cụ thể phần di sản của từng người thì trường hợp khai nhận di sản thừa kế là trường hợp có sự thống nhất ý chí giữa những người thừa kế hoặc chỉ có một người được hưởng di sản thừa kế.

2. Khi nào thì cần thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế

Để đảm bảo quyền lợi của bản thân mình đối với phần di sản thừa kế, người được  hưởng di sản cần khai nhận di sản thừa kế trong các trường hợp sau:

– Là người duy nhất được hưởng di sản theo pháp luật.

– Tập hợp những người cùng được hưởng di sản theo pháp luật nhưng thỏa thuận không nhận phân chia di sản đó có quyền yêu cầu công chứng văn bản khai nhận di sản.

– Những người được hưởng thừa kế theo pháp luật hoặc theo di chúc. Trường hợp trong di chúc không xác định được rõ phần di sản được hưởng của từng người thì người đó có quyền yêu cầu công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản.

3. Hướng dẫn chi tiết thủ tục khai nhận di sản thừa kế

Theo quy định tại Điều 58 Luật Công chứng năm 2014 thì những người thừa kế đủ điều kiện để thực hiện khai nhận thừa kế có quyền yêu cầu văn phòng công chứng thực hiện công chứng Văn bản khai nhận di sản thừa kế.

Để việc công chứng văn bản khai nhận di sản thừa kế đúng quy định cần dựa vào quy định của Bộ Luật dân sự và Luật công chứng. Cụ thể:

2.1.  Hồ sơ cần chuẩn bị để làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế

Khi yêu cầu công chứng Văn bản khai nhận di sản thừa kế, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các loại giấy tờ sau đây:

✔️ Phiếu yêu cầu công chứng (theo mẫu có sẵn của văn phòng công chứng);

✔️ Bản sao di chúc nếu thừa kế theo di chúc;

✔️ Giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống giữa người để lại di sản và người yêu cầu công chứng nếu chia thừa kế theo pháp luật, thường là giấy khai sinh;

✔️ Giấy chứng tử của người để lại di sản thừa kế;

✔️ Giấy đăng ký kết hôn của người để lại di sản, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (nếu có)…

✔️ Các giấy tờ nhân thân: Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân hoặc hộ chiếu; sổ hộ khẩu, giấy khai sinh của người khai nhận di sản thừa kế;

✔️ Các giấy tờ về tài sản là di sản thừa kế: Sổ đỏ, đăng ký xe ô tô, sổ tiết kiệm… Các giấy tờ khác về tình trạng tài sản chung/riêng như bản án ly hôn, văn bản tặng cho tài sản, thỏa thuận tài sản chung/riêng…

2.1. Cơ quan nào có thẩm quyền thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế

Việc thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế sẽ được thực hiện tại các tổ chức hành nghề công chứng gồm Phòng công chứng và Văn phòng công chứng.

3. Trình tự, thủ tục công chứng Văn bản khai nhận di sản thừa kế

Thủ tục khai nhận di sản thừa kế được thực hiện thông qua các bước sau đây:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Khách hàng cần chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ yêu cầu, thường phân loại 3 nhóm hồ sơ sau:

Hồ sơ liên quan đến người để lại di sản thừa kế: bao gồm chứng minh nhân dân, hộ khẩu, giấy chứng tử.

✔️ Hồ sơ liên quan đến người khai nhận di sản thừa kế: bao gồm chứng minh nhân dân, hộ khẩu, đăng ký kết hôn, giấy khai sinh.

✔️ Hồ sơ liên quan đến tài sản thừa kế: các giấy tờ đăng ký quyền sở hữu/sử dụng tài sản như sổ đỏ, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm, giấy đăng ký phần vốn góp …

Bước 2: Tiến hành công chứng Văn bản khai nhận di sản tại Văn phòng công chứng thuộc tỉnh nơi có tài sản.

Sau khi nộp đủ hồ sơ, giấy tờ, Công chứng viên sẽ tiến hành xem xét, kiểm tra. Nếu hồ sơ đầy đủ thì sẽ tiếp nhận và ghi vào sổ công chứng, lập hồ sơ khai nhận di sản thừa kế. Còn nếu hồ sơ chưa đầy đủ thì công chứng viên sẽ hướng dẫn và yêu cầu bổ sung.

Bước 3: Niêm yết việc thụ lý Văn bản khai nhận di sản

✔️ Khi bạn đã đầy đủ hồ sơ hợp lệ, tổ chức hành nghề công chứng sẽ tiến hành niêm yết công khai việc khai nhận di sản thừa kế tại trụ sở của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã /phường/trị trấn nơi thường trú cuối cùng của người để lại di sản.

✔️ Lưu ý nếu không xác định được nơi thường trú cuối cùng thì niêm yết tại nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người đó.

✔️ Thời gian niêm yết việc khai nhận di sản thừa kế là 15 ngày.

✔️ Đặc biệt, trong thông báo niêm yết việc khai nhận di sản thừa kế phải ghi rõ:

✔️ Trong trường hợp có khiếu nại, tố cáo về các vấn đề như: bỏ sót, giấu giếm người được hưởng di sản, di sản thừa kế không thuộc quyền sở hữu, sử dụng của người để lại di sản thì khiếu nại, tố cáo đó sẽ được Ủy ban nhân dân xã gửi cho tổ chức hành nghề công chứng thực hiện niêm yết văn bản khai nhận di sản thừa kế.

✔️ Sau 15 ngày niêm yết, UBND cấp xã có trách nhiệm xác nhận việc niêm yết.

Theo quy định tại Điều 18 Nghị định 29/2015/NĐ-CP của chính phủ quy định:

✔️ Trưởng hợp di sản thừa kế có cả bất động sản và động sản hoặc chỉ có bất động sản thì phải niêm yết tại UBND nơi người để lại di sản thường trú và nơi có đất (nếu nơi có đất khác nơi thường trú của người này);

✔️ Trường hợp di sản chỉ có động sản, trụ sở tổ chức hành nghề công chức và nơi thường trú/nơi tạm trú cuối cùng của người để lại di sản không cùng tỉnh, thì có thể đề nghị UBND cấp xã nơi người để lại di sản thừa kế thường trú/tạm trú niêm yết.

Bước 4: Ký Văn bản khai nhận di sản sau khi có kết quả niêm yết hồ sơ

Sau khi nhận được xác nhận niêm yết không có khiếu nại, tố cáo thì tổ chức hành nghề công chứng thực hiện giải quyết hồ sơ:

✅ Thì Tổ chức hành nghề công chứng tiến hành làm văn bản khai nhận di sản thừa kế và tiến hành việc ký công chứng và trả kết quả cho người nhận thừa kế.

✅Người nhận thừa kế có quyền sử dụng văn bản khai nhận di sản thừa kế tới các cơ quan đăng ký tài sản để thực hiện việc đăng bộ, xác lập quyền sở hữu/sử dụng mới của mình.