Bạn biết không pháp luật dân sự quy định khá đa dạng về hình thức của di chúc để phù hợp với nhiều hoàn cảnh khách quan. Mục đích, là để các cá nhân có quyền lựa chọn hình thức di chúc phù hợp với mình để có thể thực hiện quyết định đoạt tài sản của mình sau khi chết.
Hình thức di chúc bằng văn bản
Có thể thấy hình thức của di chúc bằng văn bản là hình thức được pháp luật ưu tiên bởi những ưu điểm của hình thức này gồm:
👉 Ý chí của cá nhân để lại di chúc được thể hiện một cách rõ ràng, cụ thể;
👉 Có chữ viết hoặc chữ ký, điểm chỉ của cá nhân trên bản di chúc;
👉 Giảm thiểu tối đa những trường hợp liên quan đến tranh chấp về thừa kế theo di chúc.
Theo quy định tại Điều 628 Bộ Luật Dân Sự 2015 thì di chúc bằng văn bản bao gồm 04 hình thức như sau:
Di chúc bằng văn bản không có người làm chứng
Trường hợp này khá phổ biến hiện nay. Khi lập di chúc không có người làm chứng bạn cần lưu ý người lập di chúc phải tự viết và ký vào bản di chúc.
Di chúc bằng văn bản có người làm chứng
Đối với hình thức này bạn cần phải có hai người làm chứng cho di chúc. Người lập di chúc phải ký hoặc điểm chỉ vào bản di chúc trước mặt người làm chứng; những người làm chứng xác nhận chữ ký, điểm chỉ của người lập di chúc và ký vào bản di chúc.
Di chúc bằng văn bản có công chứng
Bạn cần mang theo những giấy tờ bản gốc về nhân thân và tài sản để lại thừa kế đến văn phòng công chứng để yêu cầu công chứng viên công chứng bản di chúc. Theo quy định tại Luật công chứng năm 2014 thì việc công chứng di chúc được tiến hành bởi tổ chức hành nghề công chứng bao gồm Phòng công chứng/Văn phòng công chứng trên cả nước; trong một số trường hợp đặc biệt có thể được tiến hành tại Cơ quan đại diện nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài. Một điều cần lưu ý là bạn phải tự mình yêu cầu công chứng chứ không được uỷ quyền cho người khác lập di chúc cho mình.
Di chúc bằng văn bản có chứng thực
Đối với hình thức di chúc này bạn cần phải đi đến uỷ ban nhân dân xã/phường để yêu cầu người có thẩm quyền chứng thực giúp bạn chứng thực vào bản di chúc. Theo quy định tại khoản 2, Điều 5, Nghị định 23/2015/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 16/02/2015 thì cơ quan có thẩm quyền chứng thực di chúc là Ủy ban nhân dân xã/phường/thị trấn. Người thực hiện chứng thực là người giữ chức vụ Chủ tịch hoặc Phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân và có đóng dấu của Uỷ ban nhân dân. Thủ tục chứng thực di chúc không bị phụ thuộc vào nơi cư trú của người yêu cầu chứng thực di chúc.
Nhiều người cho rằng di chúc muốn hợp pháp là phải công chứng hoặc chứng thực, điều này là chưa đúng, vì pháp luật đã quy định nhiều hình thức cho di chúc, trong đó dù bạn lập di chúc ở hình thức nào nếu đáp ứng đủ các điều kiện quy định tại Điều 630 BLDS thì di chúc đều được xem là hợp pháp.
Di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng chứng thực
Ngoài những hình thức nêu trên thì tại Điều 638 BLDS đã quy định về di chúc bằng văn bản có giá trị như di chúc được công chứng chứng thực như sau:
✅ Di chúc của quân nhân tại ngũ có xác nhận của thủ trưởng đơn vị từ cấp đại đội trở lên;
✅ Di chúc của người đang đi tàu bay, tàu biển có xác nhận của người chỉ huy;
✅ Di chúc của người đang điều trị tại bệnh viện, cơ sở chữa bệnh mà có xác nhận của người phụ trách bệnh viện, cơ sở đó;
✅ Di chúc của người đang làm công việc khảo sát, thăm dò, nghiên cứu ở vùng xa mà có xác nhận của thủ trưởng;
✅ Di chúc của công dân Việt Nam ở nước ngoài có chứng thực của cơ quan lãnh sự, đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước đó;
✅ Di chúc của người đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành hình phạt tù…có xác nhận của người phụ trách cơ sở đó.
Hình thức di chúc bằng miệng
Di chúc miệng là hình thức thể hiện sự linh động của pháp luật nhằm bảo đảm quyền lợi cho cho người đang bị cái chết đe doạ và không thể lập di chúc bằng văn bản. Đây là những trường hợp những người đang hấp hối, cận kề cái chết cần để lại di nguyện của mình để định đoạt tài sản thừa kế.
Tuy nhiên pháp luật cũng quy định khá chặt chẽ đối với hình thức di chúc miệng nhằm đảm bảo tính đúng đắn, trung thực, khách quan của di chúc.
✅ Theo quy định tại khoản 2 Điều 629 BLDS thì sau 03 tháng, kể từ thời điểm di chúc miệng nếu người lập di chúc còn sống, minh mẫn, sáng suốt thì di chúc miệng mặc nhiên bị hủy bỏ. Trong trường hợp này bạn phải lập di chúc bằng văn bản thì mới có giá trị pháp lý.
✅ Ngoài ra theo quy định tại khoản 5 Điều 630 thì di chúc miệng chỉ được coi là hợp pháp khi được thể hiện trước mặt ít nhất 2 người làm chứng, người làm chứng phải ghi chép, cùng ký tên và điểm chỉ. Trong thời hạn 5 ngày kể từ khi lập di chúc thì di chúc phải được công chứng hoặc chứng thực xác nhận chữ ký của người làm chứng.
Luật sư Trần Hiểu – Luật sư chuyên về Di chúc – Thừa kế
Như vậy thông qua bài viết này Luật sư Trần Hiểu mong muốn bạn đọc đã phần nào giải đáp được những thắc mắc của mình về Hình thức của di chúc và lựa chọn được cho mình hình thức phù hợp để lập di chúc.
Tuy nhiên, nếu bạn còn bất cứ băn khoăn, vướng mắc gì liên quan đến hình thức của di chúc hoặc muốn luật sư soạn thảo và hướng dẫn việc lập di chúc thì có thể liên hệ ngay đến luật sư để được tư vấn.
LIÊN HỆ TƯ VẤN LẬP DI CHÚC 0889181585 (Zalo).
Trân trọng!
